HAERLEM NIEUWS   juli / augustus 2021   Historische Vereniging Haerlem voor een online versie: klik hier

Uit De Hoofdwacht     Helaas is ons enthousiasme na de versoepelingen van juni weer enigszins getemperd door het stijgend aantal besmettingen en het terugdraaien van enkele versoepelingen. Toch blijf ik optimistisch. Wij gaan daarom gewoon door met de voorbereiding van verschillende activiteiten, maar wel met nog meer aandacht voor afstand houden etc. Afgelopen weken sprak ik een aantal vrijwilligers bij verschillende gelegenheden en duidelijk was dat zij niet konden wachten tot De Hoofdwacht weer open ging voor activiteiten. Martin van Bleek - Voorzitter

Lees het gehele artikel

Ik heb net de film De slag om de Schelde gezien. In een van de recensies lees ik: “De Slag om de Schelde is geen statement maar een meeslepend avontuur met personages in wie je emotioneel investeert. Zo wek je een half vergeten, dramatische oorlogsepisode tot leven: mission accomplished.” Om die emotionele betrokkenheid was het me mede, misschien moet ik zeggen: voornamelijk, te doen. Toen ik met mijn ouders in Bergen op Zoom woonde, begin jaren vijftig, bezochten we op gezette tijden de Oorlogsbegraafplaats van het Gemenebest in Bergen op Zoom. Een indrukwekkend ensemble met bijna 1.300 witte grafstenen. Mijn ouders hadden zich, zo lang zij daar woonden, belast met het onderhouden van het graf van een gesneuvelde Britse soldaat: Captain Peter Hillyard Haydon DSO, gesneuveld op 5 november 1944 in de strijd op Walcheren. 21 jaar oud is hij slechts geworden. Bij de keuze van dit specifieke graf hadden mijn ouders twee goede redenen: zijn voornaam was ook Peter en 5 november is mijn geboortedag. De film heeft geheel aan mijn verwachtingen voldaan. Ik werd erdoor geraakt en voelde weer dankbaarheid jegens al diegenen die hun leven hebben gegeven voor onze bevrijding. Wat een ellende moeten ze hebben doorgemaakt! In de zaal zat ook een schoolklas; de leerlingen waren voor het begin van de film nog wat rumoerig, maar al gauw doodstil. Goed dat ze dit meekrijgen.  Peter van Wingerden Schrijver dezes houdt zich aanbevolen voor uw commentaar via info@haerlem.nl

De geschiedenis van het Provinciehuis in Haarlem   Welgelegen, kopergravure uit 1815 van F.C. Bierweiler   Dat Haarlem de hoofdstad van de provincie Noord-Holland is, daar staan we niet elke dag bij stil. Het Provinciaal Bestuur zetelt ook in onze stad. Veel Haarlemmers rijden er regelmatig gedachteloos langs: het Provinciehuis van de provincie Noord-Holland, op de hoek van Paviljoenslaan en Dreef, waar de Haarlemmerhout begint. Een imposant gebouw. Maar deze fraaie behuizing is niet altijd Provinciehuis geweest. Het gebouw heeft een interessante geschiedenis.   Lees meer

Op zaterdag 24-7 organiseren wij een wandeling o.l.v. Fred Berendse, voorzitter van het Godfried Bomans Genootschap. De route die hij met ons zal lopen is ongeveer 5 kilometer lang en loopt spiraalsgewijs vanaf het station door de binnenstad naar het eindpunt op de Grote Markt. Dat is ook de route die hij beschreven heeft in het boekje ‘Met Bomans door Haarlem’ dat te koop is bij boekhandels, VVV en Museum Haarlem, en dat ook het onderwerp was van zijn lezing voor onze vereniging eerder dit jaar. Zie de nieuwsbrief van maart/april voor een recensie van het boekje en onze website voor de opname van Freds presentatie. Tijdens de wandeling zal hij er ter plekke nog andere anekdotes en weetjes aan toevoegen. Start 10.30 uur, kosten deelname 4 euro, klik hier om u aan te melden.

Tentoonstelling ‘Schilderachtig Haarlem’ in juli   Antoon Erftemeijer, Zicht op het Spaarne te Haarlem, 2021. Via Wikimedia (CC BY-SA 4.0)   Otto Schilling en Antoon Erftemeijer trokken er in de afgelopen 15 jaar regelmatig op uit, voorzien van hun schilder- en tekenmaterialen. De historische binnenstad, kerken, landgoederen, duinen en bollenvelden: op veel plekken werden zij getroffen door schoonheid en schilderachtigheid. Een keuze uit wat zij ter plekke vastlegden, is hier te zien. Schilling (1953) en Erftemeijer (1954) volgden een opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. De tentoonstelling is te zien bij het Noord-Hollands Archief in de Commandeurszaal van de Janskerk van dinsdag 29 juni t/m vrijdag 30 juli 2021. Een veel ruimere selectie verschijnt in de publicatie ‘Schilderachtig Haarlem en omgeving’, die in de tweede helft van juli uitkomt. Dit boek is te koop of te bestellen bij de Haarlemse boekhandel, o.a. bij devriesvanstockum.nl (112 pagina’s, prijs 15 euro).

Bomanswandeling met Marjorie Vroom   Op zaterdag 21 augustus kunt u o.l.v. stadsgids Marjorie Vroom de tweede Bomanswandeling maken, met de focus op de zuidkant van het centrum. Na de start om 10.30 uur bij de trap van De Hoofdwacht op de Grote Markt, gaat deze wandeling via de Koningsstraat, Gedempte Oude Gracht naar de Heilige Landen, het Spaarne en via de Bakenessergracht weer terug naar de Grote Markt. Tijdens de wandeling zult u veel wetenswaardigheden te horen krijgen over onze kleurrijke oud-stadsgenoot, maar zal Marjorie u tevens op veel mooie en wellicht onbekende plekjes in onze stad wijzen. Deelname kost 4 euro p.p., er is een maximum van 20 deelnemers.    Aanmelden

31 Augustus Vaartocht sluizen IJmuiden     Het is de werkgroep Evenementen en Lezingen van de Historische Vereniging Haerlem gelukt om een excursie te organiseren die, rekening houdend met de gepaste afstand, coronaproof is. Het gaat om de sluizenroute van de IJmuidense rondvaart. Deze activiteit kon op 13 oktober geen doorgang vinden vanwege de aangescherpte maatregelen, bij deze de herkansing. Datum: dinsdag 31 augustus Kosten: € 21,50   Aanmelden

Museum Haarlem tot 30 augustus   Collectie Westermann De Olympische Spelen in Haarlem   De Olympische verzameling van journalist en schrijver Maarten Westermann uit Heemstede omvat honderden objecten. Een selectie daarvan is te zien in een kleine expositie in het Gasthuis van het museum.   Lees verder

18 september Excursie naar het voormalige postkantoor in Utrecht     Op zaterdag 18 september 2021 organiseert de Historische Vereniging Haerlem een rondleiding (onder voorbehoud) naar het vorig jaar gerestaureerde postkantoor dat nu dienst doet als bibliotheek op het Neude te Utrecht. De dagindeling, kosten en overige informatie zullen later bekend gemaakt worden. We reizen in ieder geval met de trein.   Aanmelden

Het gaafste Empire in nieuw Museumhuis Barnaart   Op 10 juli is het Museumhuis Barnaart geopend in Haarlem. Het is het 12e Museumhuis van Vereniging Hendrick de Keyser. Kom langs en geniet van dit Haarlemse grachtenpand en het uitzonderlijke interieur in empirestijl.   foto Arjan Bronkhorst   Lees verder

Open Monumentendag 11 en 12 september     Eindelijk is het weer zover, duizenden monumenten openen gratis hun deuren voor het publiek tijdens de BankGiro Loterij Open Monumentendag. En met de aangekondigde versoepelingen lijkt het erop dat het een 'normale' editie wordt. Door het land zijn meer dan 300 comités al druk bezig met de voorbereidingen. Nieuwsgierig welke monumenten bij jou in de buurt dit jaar te bezoeken zijn? Ga naar deze website voor een overzicht van alle monumenten. Elke week komen er nog nieuwe monumenten bij, dus houdt de site in de gaten voor updates!   (Bron: BankGiro Loterij)

Museumnacht Kids 23 oktober

Amsterdamse humor     Uit het Parool deze Amsterdamse gevelsteen! Terug naar Haarlem, waar op de binnenplaats van het Rosenstock-Huessy Huis vrijdag 9 juli een feestje plaatsvond. Aanleiding was de oplevering van zes nieuwe appartementen en de onthulling van een 19de-eeuwse gevelsteen van de voormalige drukkerij door wethouder Floor Roduner en Dick Bijlsma, voorzitter van stichting Rosenstock-Huessy Huis. Lees verder. En in de Bloemertstraat is een gevelnaamplaat geplaatst. Lees verder.

Uitreiking Haerlem Jaarboek 2020     Op 25 juni heeft Martin van Bleek aan onze erevoorzitter, burgemeester Jos Wienen, in de B&W kamer op het stadhuis het Jaarboek 2020 overhandigd. Aanwezig waren ook de drie scheidende redactieleden Piet de Rooij, Margreeth Pop en Jaap Temminck en tevens Jaap Pop. Aangezien zij zich jarenlang in hebben gezet voor het verschijnen van het Jaarboek, inclusief het schrijven van artikelen, en het hoog houden van de kwaliteit van ons Jaarboek was het ook een goede gelegenheid om samen met onze erevoorzitter, zelf ook een historicus, terug te blikken op de afgelopen jaarboeken en ook een doorkijkje te hebben naar de toekomst. Martin van Bleek - Voorzitter   Lees meer

Het mysterie van de 'GOEDKOOPE NIKKELWINKEL'     Gevelreclame Kleine Houtstraat 17 Tijdens het onderzoek door Ton Apon naar de geschiedenis achter deze gevelreclame, kwam o.a. naar voren dat dit pand in de eerste decennia van de 20e eeuw een eenheid heeft gevormd met Kleine Houtstraat 19. Ook kwam hij tot een verrassende ontdekking over deze reclametekst in de huidige verschijningsvorm.   Lees verder

Redacteur gezocht     Onze vereniging publiceert het maandelijkse digitale Haerlem Nieuws en verzorgt informatie voor nieuws en achtergrondartikelen op de Haerlem website en op de ‘social media’. Dit doen we met een redactie van drie leden. We zoeken versterking, vooral voor het maken van interviews, het schrijven van artikelen alsmede voor berichtgeving via ‘social media’, zoals Twitter en Facebook. De activiteiten omvatten onder meer: Verzamelen van nieuws en informatie Veel kopij krijgen we aangeleverd door een tiental Haerlem-leden. We missen in de redactie voldoende capaciteit om interviews af te nemen en eigen artikelen te schrijven. Redigeren Het controleren van teksten op stijl en grammatica, het ordenen en structureren van de informatie. Vormgeving Het vinden van beelden (tekeningen, foto’s en illustraties) passend bij aangeleverde teksten. Publiceren op diverse media Via een of meerdere media, zoals het Haerlem Nieuws, Haerlem website, social media, mail of persbericht, wordt gepubliceerd. Vooral op het gebied van social media zoals Twitter, Facebook en Instagram missen we capaciteit om berichtjes te plaatsen. Hebt u interesse om ons team te versterken, een professionele instelling en bent u een team player, stuur dan een berichtje naar Redactie Haerlem Nieuws.

Geveltekens op de Haerlem website     Al geruime tijd ben ik bezig om vanuit het grote archief van Martin Busker per gevelteken een korte beschrijving samen te stellen. Dit is al eerder gemeld in het Haerlem Nieuws en het is weer tijd om te vertellen waar we nu staan. Inmiddels is de score op de website bijna 200 beschrijvingen (de geveltekenslijst en de geveltekenskaart). De beschrijvingen geven inzicht in de achtergrond van het gevelteken en de directe omgeving waarin zij is te vinden. De opzet is om het voor de geïnteresseerde lezer interessant te houden zonder al te technisch te worden. Als voorbeelden zou ik graag de gevelstenen ‘Het Zeilend Schip’ aan het Spaarne 108 en ‘In den Rosbaer’ aan de Botermarkt 13 willen noemen.   Martin Scheringa, secretaris SGVH   Lees meer

Uit de Haerlemse boekenmolen     100 jaar Zeeweg Er is veel mooi beeldmateriaal over de aanleg van deze weg en er zijn veel verhalen te vertellen over de totstandkoming. Het 100-jarig bestaan is aanleiding geweest voor de boekencommissie van ‘Ons Bloemendaal’ al deze informatie te bundelen in een boek over de Zeeweg. Studenten hebben gekeken naar de toekomst van deze weg en leerlingen van het voortgezet onderwijs hebben tekenopdrachten gemaakt. Hiervan zijn een aantal impressies in het boek opgenomen. Het 192 pagina's tellende boek is rijk geïllustreerd, full colour en hardcover, formaat 21 x 27 cm. Het boek is verkrijgbaar in de regionale boekhandels en kost €24,95. U kunt het boek ook bestellen via administratie@onsbloemendaal.nl.

Hofjes van Haarlem   Ontdekt     Toen ik een paar weken geleden voor het eerst sinds maanden weer op de zolder van De Hoofdwacht kwam, waar de bibliotheek zich bevindt, lag daar tot mijn verrassing een grote enveloppe met een aantal eigen gedichten van een van de leden van de Vereniging, de heer D.I. Ingelse, die in het Gravinnenhofje woont. Het merendeel gaat over zijn liefde voor de zee, maar er zijn er twee die met Haarlem te maken hebben en die plaats ik graag hier. Het eerste gedicht heeft in 2012 ook in het Haarlemmer Weekblad gestaan:

Geen bajestijd voor de Majesteit. Ze kwam wel op bezoek, maar bleef niet Koepelen. Ze deed goed, wel en beter. Ze was een royaal republikein, ongekozen zichzelf als functie toegewijd. Ze stemde D66 en kleurde het vakje oranje boven. Als de Hoofdwacht haar Drakensteijn zou zijn, zou ze van daaruit kunnen uitwaaien en wij haar kunnen toewuiven. Het tweede gedicht is HOFJESPRAAT wat zegt U hokjesdenken nee de k dient een f te zijn oohh hofjesdenken is dat denken vanuit aan door middel van voor een hofje wellicht en/of mogelijk maar vooral het denken als hofje de mens als hofje beperkt en toch groots. Zoals gezegd: twee gedichten van de heer D.I. Ingelse, waarvoor mijn dank. Overigens blijf ik op zoek naar poëzie over Haarlem; graag dus per mail aan machteldtilanus@gmail.com. Machteld Tilanus, bibliotheekcommissie

Noord-Hollands Archief     Lees hier de nieuwsbrief juli van het NHA.

Vrijwilligers bedankt!     Dank aan alle vrijwilligers die zich hebben aangemeld voor de bezorging van het Haerlem Jaarboek 2020. Omdat er voor sommige wijken meerdere vrijwilligers beschikbaar waren, kon niet iedereen ingezet worden aangezien het niet handig was om in een buurt viermaal vijf boeken te bezorgen in plaats van eenmaal twintig. Dank ook aan alle bezorgers. Het bespaart de Vereniging vele euro's aan verzendkosten! Volgend jaar zal ik proberen "de-nu-niet-bedienden" in te delen. Wim Slik

Beelden in Haarlem      Vorig jaar heeft Dorothé van Schagen alle beelden van Haarlem getekend (117; twee vergeten), getekend met fineliner, meestal buiten zittend op een krukje. Nu is er een grote en een kleine set kaarten, vormgegeven door Hans Boot, verkrijgbaar bij kantoorboekhandel Muys op de Gedempte Oude Gracht. Ga daar eens kijken!

Aandacht voor Vestgebouwen De Koepel   Erfgoedvereniging Heemschut wil met een monumentenstatus van de Vestgebouwen rond de voormalige strafgevangenis De Koepel in Haarlem het ensemble veiligstellen. Het complex krijgt een nieuwe bestemming, waarbij alle oorspronkelijke gebouwen uit 1901 worden gerestaureerd. In De Koepel, icoon aan de plaatselijke skyline, komen een University College, filmhuis en horeca. In het bijbehorende administratiegebouw en de twee directiewoningen wordt een hotel gevestigd en op het terrein komen 350 studenten- of jongerenwoningen: 100 in De Vest – twee cellen worden één appartement – en 250 in nieuwbouw. Lees verder

Tegeltableau     Interesse in dit paneel van 140 cm breed, met negen poorten van Haarlem en beschrijving? Neem dan contact op met Ida Lammertink-Kooij 06 21 92 85 95.

In het spoor van Brederode   Op donderdag 8 juli verzorgden Taco Hermans en Jan Kamphuis een online lezing over de ruïne van Brederode. Naar aanleiding van het verschijnen van het boek ‘Ruïne van Brederode: kasteel met een bewogen verleden'.   In de lezing was aandacht voor de historie van het kasteel en werden de diverse bouw- en restauratiefases via beelden uitgelicht met een korte uitleg.   Lees meer

Tips voor een uitje voor jong en oud       Ruïne van Brederode   In de ruïne van Brederode is op dit moment ook een tentoonstelling over de geschiedenis van Holland, uitgebeeld in playmobil. Met een korte tekst en uitleg en een leuke puzzeltocht is dit een bijzonder leuk uitje voor jong en oud. Reserveren via www.ruinevanbrederode.nl.         Huis van Hilde   Het Huis van Hilde, archeologisch museum in Castricum. Dit is een mooi en interactief museum, waarin kennis over de ontwikkeling van het gebied Noord-Holland en belangrijke personen in de geschiedenis van dit gebied, beeldend wordt overgebracht. Reserveren is gewenst www.huisvanhilde.nl

Kunt u helpen?   Bij de Stichting Geveltekens kwam de volgende vraag binnen van Johan Ligthart. Kunt u helpen? Hier ’n hoofdbreker. Mijn vader op de fiets met een onbekend iemand. Als ik naar zijn gezicht kijk, is deze foto gemaakt, denk ik, rond 1946-47, dus na de oorlog; hij is dan 23-24 jaar oud. Absoluut niet in de oorlog, want dan was je je fiets kwijt!   En dit is naar grote waarschijnlijkheid een pand in Haarlem, maar waar? Ik denk, in de Antoniestraat, Spaarnwouderstraat of daar in de buurt.

Mijn vader werkte in de Antoniestraat vanaf 1946 bij de firma Dijkstra. Het pand zal moeilijk te achter halen zijn, maar de poster of muurschildering is natuurlijk een aanknopingspunt. Maar we komen er niet achter wat er staat iets met Zalen of een firmanaam met Zalen in haar naam of tenminste iets met Zalf, Zalm, Zal….. • Danszalen • Concertzalen • Gymzalen • Biljartzalen • Sportzalen Maar ja, wat voor zalen (als dat er tenminste staat)?? Reacties kunt u naar de Haerlem redactie sturen.

Haerlem Nieuws is een maandelijkse uitgave van de Historische Vereniging Haerlem Contact   Algemeen   Redactie   De website   Ledenadministratie   Afmelden Nieuws   Lid worden Historische Vereniging Haerlem Postbus 1105, 2001 BC Haarlem De Hoofdwacht, Grote Markt 17 Haarlem 023 5345422