HAERLEM NIEUWS
 
januari / februari 2022
 
Historische Vereniging Haerlem
voor een online versie: klik hier
 
 
 
Beste wensen
 
64x64x1
 
De redactie van het Haerlem Nieuws wenst u een gezond en voorspoedig 2022
 
 
 
Na jarenlang lid te zijn geweest van de redactie van het Haerlem Nieuws heeft Kees van der Jagt besloten met zijn werkzaamheden te stoppen. We zullen hem missen!
 
 
Sinds het najaar is Henk Ahles lid van de redactie en hij publiceert regelmatig op Haerlem Facebook.
De Haerlem Redactie bestaat nu uit Henk Ahles, Peter Dammers en Marc Mensink en is bereikbaar via haerlemredactie@gmail.com.
 
 
 
280x411
 
Uit De Hoofdwacht
 
 
 
Namens het bestuur de beste wensen voor een mooi en gezond 2022!
Onze traditionele nieuwjaarsbijeenkomst op 6 januari kon helaas wederom niet gehouden worden in De Hoofdwacht. Vorig jaar hebben we wel de Nieuwjaarsbijeenkomst digitaal gehouden op 6 januari, maar aangezien er op 14 januari een persconferentie over de nieuwe corona maatregelen zou worden gehouden, hebben we besloten onze digitale ...
 
Lees het gehele artikel
 
 
Coornhert500-jaar 2022
 
580x300
 
Dit jaar wordt het vijfhonderdste geboortejaar van onze stadsgenoot Coornhert uitgebreid herdacht en gevierd. Volgens Wim Cerutti, voorzitter van de Coornhert Stichting Haarlem is Dirck Volckertszoon Coornhert met Frans Hals de belangrijkste Haarlemmer ooit en een van de meest waardevolle cultuurdragers van ons land. Kampioen van de tolerantie, strijder voor vrijheid en gelijkwaardigheid, schrijver van zo’n 150 boeken en pamfletten, grafisch kunstenaar met 300 prenten op zijn naam. Stadssecretaris van Haarlem. Topadviseur van Willem van Oranje. Een alleskunner en multitalent. Het Coornhert jaarprogramma wordt op 8 februari gepresenteerd. Iets om naar uit te kijken! Er zit heel wat in dat samen met de Vereniging Haerlem wordt georganiseerd, zoals de tentoonstelling ‘Kenau: Haarlemse heldin’ en de jaarexcursie naar Gouda en Dordrecht. We zullen aan het Coornhert500-jaar in het Haerlem Nieuws en op de website dit jaar veel aandacht besteden. Coornhert is het waard!      
 
 
 
Evenementen en Lezingen 
 
 
 
Online lezing terugkijken
 
Op 14 december hield historicus Mike Hos naar aanleiding van zijn artikel in het Haerlem Jaarboek een lezing via Zoom over de lotgevallen van de Haarlemse Joden direct na de Tweede Wereldoorlog. Circa dertig toehoorders waren aanwezig. Heeft u de lezing gemist? Via de knop hieronder kunt u de lezing terugkijken.
 
Terugkijken
 
 
Komende activiteiten 
 
 
320x410
 
 
8 maart internationale vrouwendag:
Carolina Lenarduzzi over de Haarlemse klopjes
 
Carolina Lenarduzzi promoveerde in 2018 aan de Universiteit Leiden op een proefschrift over de katholieke subcultuur in de vroegmoderne Noordelijke Nederlanden. In 2019 verscheen haar boek 'Katholiek in de Republiek. De belevingswereld van een religieuze minderheid 1570-1750' (Vantilt).
De lezing zal live via Zoom te volgen zijn, aanmelden kan met onderstaande knop;  
 
 
Aanmelden
 

De lezing is digitaal bij te wonen door zowel leden van de Historische Vereniging Haerlem als andere geïnteresseerden. Er zijn geen kosten verbonden aan het bijwonen van de lezing. Er kan via een QR-code een vrijwillige donatie gedaan worden op de avond zelf.
 
 
 
4 juni Traditionele Luilakwandeling
 
580x300
 
Op zaterdag 4 juni zal vroeg in de ochtend de traditionele Luilakwandeling plaatsvinden. Het tijdstip en de locatie worden op een later moment bekend gemaakt, maar de datum kunt u alvast in uw agenda noteren.
 
 
 
580x300
 
In een ver verleden was ik belastinginspecteur. De toeslagenaffaire heb ik dan ook met buitengewone belangstelling gevolgd en deze heeft me met afgrijzen vervuld. Hoe kan de overheid zo ontsporen? Wij kregen tijdens onze opleiding het adagium ‘Fortiter in re, suaviter in modo ‘ mee, dat wil zeggen dat je niet moet toestaan dat je principes geweld worden aangedaan, maar dat je in de toepassing daarvan de redelijkheid altijd voor ogen moet houden. 
 
 
580x300
 
Een treffend voorbeeld van het omgekeerde trof ik aan in 'Belast verleden – Het Nederlandse belastingrecht onder nationaalsocialistisch regime' van Peter Essers, hoogleraar Belastingrecht in Tilburg.
Een inspecteur der registratie en successie te Haarlem schreef in 1951 de volgende brief aan de weduwe van een joodse man:
‘De Inspecteur der registratie en successie te Haarlem herinnert U bij deze er aan, dat de door U overeenkomstig de Successiewet, vóór of op de 16 Maart 1944 een memorie van aangifte van de nalatenschap van …… overleden te Sobibor de 16 Juli 1943 had behoren ingeleverd te worden. Daar de memorie van aangifte niet is ingediend, wordt U verzocht zulks alsnog binnen acht dagen na heden …. te doen; bij gebreke van die aangifte zal ingevolge artikel 45 der voormelde wet een dwangschrift tegen U uitgevaardigd worden, bij betekening van welk dwangschrift dadelijk een boete verschuldigd is ten belope van een vierde der belasting of, zo geen belasting verschuldigd is, van fl. 5 voor elke ingegane week verzuim.”
De inspecteur handelde hierbij geheel in overeenstemming met de wet en een arrest van de Hoge Raad.
Toen dus ook al. L’histoire se répète. De haren rijzen je te berge!  
 

Peter van Wingerden
Schrijver dezes houdt zich aanbevolen voor uw commentaar via info@haerlem.nl
 
 
 
Spaarnebruggen in Haarlem
 
580x300
 
Haarlem wordt ook wel de Spaarnestad genoemd, naar de rivier. Het Spaarne snijdt de stad in een oostelijke en een westelijke helft. Maar de mens heeft hersens gekregen om ze te gebruiken; al gauw werden er bruggen gebouwd om met droge voeten aan de overkant te komen. Veel van die overbruggingen stammen al uit de middeleeuwen, maar omdat alles slijt, werden de bruggen vele malen vervangen. Er werden ook bruggen bijgebouwd, naarmate het verkeer tussen oost en west toenam. In dit artikel de tien huidige bruggen over het Spaarne.
 
Lees het artikel van Leny Wijnands
 
 
Spaarne 11
Met de beer en de adder boven de voordeur
 
580x300
 
Op een prachtige plek aan het Spaarne, in een flauwe bocht recht tegenover het Teylers Museum, ligt het rijksmonument op nummer 11. Haarlem was in de middeleeuwen een echte bierstad en Haarlems bier was ook in Amsterdam – waar de waterkwaliteit slecht was – erg geliefd. De stad kende vele bierbrouwerijen; ook dit pand van Stadsherstel Amsterdam was ooit een brouwerij. Later kreeg het uiteenlopende functies, met bijbehorende ingrepen en verbouwingen. De meest spectaculaire is wel de neoclassicistische stijlkamer. Nu is daar de Opvoedpoli gevestigd. Op de verdiepingen zijn vijf appartementen met schitterend uitzicht.
 
Lees verder
 
 
In De Drie Roggebroden
 
580x300
 
De historie van het pand Spaarne 104 / Gravinnesteeg 12 A / B, inclusief de omgeving en een aantal bewoners is door Ronno Schouten uitgezocht en uitgebreid beschreven vanaf de vroegste geschiedenis van Haarlem. 

 
Lees het verhaal
 
 
280x210
 
Uithangborden
 
 
 
Uithangborden zijn van alle tijden en als je ervan uitgaat dat ze bedoeld zijn om de aandacht op het huis te vestigen, dan zijn ze vergelijkbaar met gevelstenen. Wellicht werd het uithangbord zelfs eerder toegepast dan een gevelsteen (goedkoper en duidelijker). Je kunt het zien als een van de vroegste vormen van reclame. Vooral toegepast door bijvoorbeeld een bakker, een smid, een slager of een ander beroep. 
 
Lees het hele artikel
 
 
SGVH nieuws januari / februari 2022
 
580x300
 
Deze keer onder andere de vraag of u iets weet over dit tegeltableau dat is gemaakt door Rozenburg in Den Haag. Weet iemand waar dit tableau met het oude wapen van Haarlem en de tekst ‘anno 1906’ heeft gezeten? Reacties kunt u sturen naar geveltekens@haerlem.nl t.a.v. Martin Busker.

 
Lees het SGVH nieuws
 
 
Uit de Haerlemse boekenmolen
 
 
Pas verschenen
 
 
 
280x280x1
 
Thé Tjong-Khing
 
Het mysterie van het steenhouwertje 
 
€  15,99

Markus, pas op! Liep je weer te dromen?!’ Vandaag is Markus Superhavik, een held met scherpe ogen die met dieren kan praten. Hij gaat naar de steenhouwer, die helemaal op het dak van de grote KoepelKathedraal aan het werk is. Maar onderweg wordt er iets heel kostbaars gestolen... Superhavik gaat erachteraan!

Een spannend avontuur in een geheimzinnig labyrint van kapellen, trappen, torens en koepels. Maak kennis met kunst en bijzondere beroepen en ontmoet de Wezens van de KoepelKathedraal. Thé Tjong-Khing brengt het mysterie tot leven in dit prentenboek voor alle leeftijden.

De KoepelKathedraal Haarlem is uniek en staat met de Sagrada Familia, de Sacré-Coeur, de Westminster Cathedral en de Basiliek van Koekelberg in de top vijf van belangrijkste kerken in de wereld gebouwd tussen 1850 en 1950.

ISBN 9789025881580
Uitgever Leopold 
 
 

 
280x280x2
 
Jan Paul Schutten / Marloes de Vries
 
Het spook in Teylers huis

 
€  8,99

In de kinderboekenserie Gouden Boekjes is een speciale uitgave verschenen over Pieter Teylers Huis, het woonhuis van de grondlegger van Teylers Museum dat is geopend vanaf 5 december. Het boekje Het spook in Teylers huis is geschreven door Jan Paul Schutten; de illustraties zijn van de hand van Marloes de Vries.

Pieter Teyler is al oud en hij laat zijn vrienden bij hem komen om te bespreken wat er met zijn geld en huis moet gebeuren als hij er niet meer is. Het moet iets goeds en belangrijks zijn. Dan klinken er opeens allerlei geluiden. Maar er is verder niemand in huis. Is er een spook? Dat kan niet. Pieter Teyler is een man van het geloof en de wetenschap. Bovendien weet iedereen dat spoken niet bestaan. Maar hij begint toch te twijfelen…

Marjan Scharloo, algemeen directeur van Teylers Museum: "Het spook in Teylers huis vertelt op een laagdrempelige manier over bijgeloof en wetenschap in de 18e eeuw. Zo brengen wij het unieke verhaal over de basis van het oudste museum van Nederland ook aan onze jongste bezoekers over.”

ISBN 9789047629030
Uitgeverij Rubinstein (Gouden Boekje), leeftijd 3+
 
 
 
 
 
280x280x1
 
Frits Bösch
 
De Tromslager
 
€  20,00

Gedeserteerd uit het leger van Napoleon
Deze historische roman beschrijft de levensgeschiedenis van Adam Bösch (1762-1824) stamvader van de auteur Frits Bosch. Daarnaast geeft het een inkijkje in hoe ‘het gewone volk’ moest overleven tijdens de heerschappij van Napoleon: een tijd van oorlog, armoede, epidemieën, kindersterfte en analfabetisme. Adam kiest een andere weg dan zijn voorouders, die al vanaf 1480 een boerenbestaan leiden in de Toggenburg (Zwitserland). Hij zoekt zijn geluk in de Nederlanden waar hij in 1790 tromslager wordt bij het Staatse leger. De tromslager geeft niet alleen het loopritme aan, maar is ook belangrijk om commando’s van de bevelhebber over een grotere afstand door te geven aan de manschappen via muzikale signalen. Na de verovering door de Fransen sluit Adam zich tegen wil en dank aan bij het nieuwe Bataafse leger. Tijdens gevechten in Noord-Holland tegen de Engelsen en de Russen raakt hij gewond en getraumatiseerd. Als er een jaar later een enorme veldslag dreigt in Duitsland deserteert hij. Ondanks alle beproevingen lukt het hem met veel doorzettingsvermogen, vindingrijkheid, hulp van vrienden en liefde voor muziek een gezin op te bouwen in Haarlem en kan hij zijn leven weer betekenis geven.

Meer informatie is te vinden op de website www.fritsbosch.nl. Onlangs gaf de auteur een lezing in de Pletterij in Haarlem, die online bekeken kan worden op YouTube

ISBN 9789083114545 
 
 

 
280x280x2
 
Bob Latten, John Grooteman en Rob Janssen
 
Invasie 1799: onheil over Noord-Holland
 
€  25,00

Vijf veldslagen en de rol van Haarlem
Invasie 1799: onheil over Noord-Holland vertelt in woord en beeld over de landing van een sterke Brits-Russische expeditiemacht op de kust tussen Groote en Kleine Keeten, in het noorden van Noord-Holland. Meer dan 80.000 soldaten, onder hen 38.000 Britten en Russen, leverden een heftige strijd tussen van Den Helder tot Heemskerk en van Enkhuizen tot Petten. Doelen: de revolutionaire Fransen verdrijven, het Bataafse leger verslaan en, en passant, het gezag van de Oranjes herstellen. Het werd een korte, maar zeer heftige periode in de Nederlandse geschiedenis, met maar liefst vijf zware veldslagen. En toch schrijven geschiedenisboeken amper over deze ramp, die in enkele maanden tijd het gezicht van Noord-Holland voor jaren zou veranderen.

Bestel dit boek: info@kennemerboekhandel.nl 
 
 
 
320x410
 
 
Terugblik
 
Boudewijn van Os blikt terug op de tentoonstelling Bierbrouwen in Haarlem door de eeuwen heen en het brouwboekje, beter gezegd het boekje met als titel De Brouwgeschiedenis van Haarlem.
 
Lees meer
 
 
580x300
 
ICT-beheerder gezocht
De Historische Vereniging Haerlem zoekt een vrijwilliger die het ICT-beheer van de vereniging op zich wil nemen. Heb je belangstelling in een verdieping in het ICT-vak en ben je geïnteresseerd in de historie van Haarlem, laat je dan niet afschrikken door de omgeving.

Boudewijn van Os is gaarne bereid je alle ins en outs bij te brengen. Hij heeft een lange carrière achter de rug waarin hij als senior manager menig ICT-professional heeft gecoacht, in zowel vakkennis als in aanvullende vaardigheden die een carrièregroei kunnen vergemakkelijken. Zie je inzet als ICT-beheerder als een uitgelezen kans om je in je vrije tijd te bekwamen in uiteenlopende ICT-kennisgebieden. Eenmaal ingewerkt zal het beheer hooguit enkele uren per maand aan inspanning kosten. Het kwam wel eens voor dat Boudewijn een jaar lang niet naar het geografisch informatiesysteem heeft omgekeken, terwijl het verder zonder problemen functioneerde.

Beheeromgeving
Je maakt kennis met de wereld van web-technieken zoals programmeren in HTML, CSS, JavaScript, PHP, MySQL en het gebruik van geografische informatiesystemen als OpenLayers met kaartinformatie van het Nederlandse Kadaster.

Voor de website van de vereniging maakt de vereniging gebruik van het Content Management Systeem Joomla! dat wordt gehost op de servers van Strato. Voor verenigingsadministratie, webinars en online vergaderen maakt de vereniging gebruik van Microsoft SharePoint en Teams.

Interesse?
Heb je interesse, stuur dan een e-mail naar administratie@haerlem.nl of bel Boudewijn van Os op zijn mobiele telefoon: 06 54733027. Boudewijn verheugt zich op je belangstelling.  
 
 
 
De Zelfscan Duurzaam Monument is in 1 jaar meer dan 7.000 gebruikt
 
580x300
 
Op de website monumenten.nl vindt u relevante informatie over onderhoud, restauratie, verduurzamen of aankoop van erfgoed.

Veel eigenaren van monumentale panden willen graag hun woning verduurzamen. Maar wat kan er, wat kost het en wat levert het op? In de Zelfscan Duurzaam Monument beantwoordt u een aantal vragen onder meer over uw energieverbruik, de monumentale status van uw woning, het woonoppervlak en de reeds uitgevoerde maatregelen. Op basis van uw antwoorden toont de zelfscan de relevante duurzame maatregelen en financieringen. De uitkomsten kunt u downloaden in een rapport. 
 
Lees het artikel
 
 
Ontdekt
 
580x300
 
Het verhaal van dit boek, De nationale bloemententoonstelling Haarlem 1910 in woord en beeld, begon met een mailtje van de (mij toen nog onbekende) Piet Hageman uit Schalkwijk.
Hij mailde: “Bij onze buren waren ze aan het verbouwen en bij het afvalpuin vond ik het boek. Bij het doorkijken dacht ik dat het toch wel over een belangrijke tentoonstelling ging uit het verleden. Mogelijk de moeite waard om te bewaren. Ja, toen kwam ik al vlug op de gedachte om een vereniging te contacten die over het oude Haarlem ging. Daarom kwam ik na wat zoeken op jullie. Ik vraag me af of de Hist. Ver. Haerlem daarin geïnteresseerd is.
Het is niet moeders mooiste, maar technisch in redelijke staat met wat verf op de achterzijde.” (Uit het feit dat hij moest zoeken, blijkt overigens dat onze naamsbekendheid nog wel wat beter kan!)
Zo’n mail is een leuke verrassing, zeker als je nog geen exemplaar van het desbetreffende boek op de plank hebt staan en dus belde ik met hem om onze interesse te tonen en de ‘overhandiging’ te regelen.
De Hoofdwacht was nog steeds dicht en viel dus af, maar toen ik vertelde dat ik in Haarlem-Zuid woon, lag de oplossing meteen voor de hand, want Piet is schipper op het Spaarneveer, het pontje dat al zo’n tien jaar vaart tussen de Belgiëlaan in Schalkwijk en de Zonnelaan/Spaarnelaan in Zuid.
En zo toog ik naar het Spaarne en ging ik een aantal keren heen en weer, heen en weer, op het bootje, waarvan ik indertijd samen met de wethouder het lint heb doorgeknipt!
(Uitleg: Vóór de vergunning voor dit pontje verleend werd, was er ‘gedoe’ geweest. Sommige inwoners van Zuid waren ertegen, want misschien zou de waarde van hun pand wel dalen, als er een rechtstreekse verbinding met Schalkwijk zou zijn. Uit plaatsvervangende schaamte ging ik naar Schalkwijk voor de opening en aangezien ik de enige ‘van de overkant’ was, mocht ik ook een schaar hanteren.)

Op dit moment vaart de pont niet, maar hopelijk wel weer in de loop van dit jaar, waarin het 100-jarig bestaan van Tuinwijk, het fantastische woningproject van architect Van Loghem, wordt gevierd. (Voor wie meer wil weten over Tuinwijk, lees hier)

En dan toch nog een passend gedicht; ik kan het niet laten!
Machteld Tilanus

ONTMOETING

Ik zag een nijlgans aan het Spaarne
hij hield de wacht bij zijn gezin
dat rustig lag te slapen in het gras.
Zo onverschrikt als hij daar stond
met zijn gemaskerd oog mij aankeek
de zuurstokroze poten niet bewoog.
Ik was verrast hem hier te treffen
die ik in Afrika verwachtte – vreemd
vertrouwd toch in het polderland.


Tom van Deel
 
 
 
Wapen van Heemstede
 
580x300
 
Toen ambachtsheer Adriaan Pauw, een koopman uit Amsterdam, een tapvergunning afgaf aan zijn schout was dat het begin van vier eeuwen horeca aan het oude dorpsplein van Heemstede. De herberg onderging menig metamorfose, waarbij bij de laatste veel verloren ging. Gelukkig bleek bij de restauratie dat vele prachtige authentieke bouwelementen gespaard zijn gebleven.
 
Lees verder bij Stadsherstel
 
 
125x84
 
Haerlem Nieuws is een twee-maandelijkse uitgave van de Historische Vereniging Haerlem
 
Contact
 

Algemeen
 
Redactie
 
De website
 
Ledenadministratie
 
Afmelden Nieuws
 
Lid worden
 
Historische Vereniging Haerlem

Postbus 1105, 2001 BC Haarlem
De Hoofdwacht, Grote Markt 17 Haarlem
023 5345422
 
 
48x48x1 48x48x2 48x48x3 48x48x3